Kattenplas problemen
Help, mijn kat plast naast de kattenbak. Ze doet allemaal kleine plasjes of miauwt klagelijk op de bak. Een druppeltje bloed bij de plas. Allemaal vervelende kattenplasproblemen. Wanneer moet je naar de dierenarts.
Er zijn verschillende oorzaken die tot plasproblemen kunnen leiden. Bepaalde bacteriën kunnen een rol spelen maar ook blaasgruis of blaasstenen, een verkeerde blaasvorm of andere aangeboren fouten in de blaaswand. Er kan sprake zijn van een nierbekkenontsteking als oorzaak of zelfs van een tumor. Tenslotte kunnen zelfs vergroeiingen in de buik of rug plasproblemen veroorzaken.
Bij de meeste katten met plasproblemen (65%, zie tabel 1) wordt echter helemaal geen oorzaak gevonden. We noemen dit een “idiopatische cystitis”. Idiopatisch is een chique woord voor onbekende oorzaak en cystitis betekend blaasontsteking. Bij mensen bestaat een soortgelijk probleem wat bekend is als het “blaaspijn syndroom” ook wel interstitiele cystitis genoemd. De blaaswand raakt door onbekende oorzaak ernstig geïrriteerd en wordt erg gevoelig. De klachten die ontstaan zijn pijn bij het plassen, bloedplassen, vaak kleine beetjes plassen en pijn in de onderbuik.
|
Idiopatische cystitis |
65% |
|
Blaasstenen of blaasgruis |
15% |
|
Aangeboren afwijkingen |
10% |
|
Gedragsproblemen |
<10% |
|
Bacteriele oorzaak |
<2% |
Tabel 1: Oorzaken onzindelijkheid
|
Idiopatische cystitis |
29% |
|
Plug of Prop |
60% |
|
Blaassteen of blaasgruis |
11% |
Tabel 2: Oorzaken blaasverstopping
Onderzoek van de afgelopen tientallen jaren heeft nog steeds geen precieze oorzaak kunnen aanwijzen van een idiopatische cystitis. Een moderne theorie wijst als oorzaak aan: veranderingen in de samenwerking tussen de zenuwvoorziening van de blaas, de beschermende slijmlaag die de binnenkant van de blaas bekleedt en de zure bestanddelen in de urine.
De beschermende slijmlaag is opgebouwd uit eiwitten, waarbij vooral de glycosaminoglycanen (GAGs) een belangrijke rol spelen. Bij katten met een idiopatische cystitis kan de beschermende GAG-laag beschadigd zijn. Uit onderzoek is ook gebleken dat er in de blaaswand van deze katten relatief veel pijnreceptoren en pijnvezels aanwezig zijn. Ze ervaren dus ook meer pijn. Wanneer deze receptoren en vezels in contact komen met de zure urine, ontstaat er een pijnsensatie, een verhoogde doorbloeding van de blaaswand en trekken de spieren in de blaaswand samen. Ook komen er verschillende ontstekingscellen vrij waardoor de pijnvezels en receptoren nog gevoeliger worden. Ze bevinden zich in een vicieuze cirkel.
Stress
Stress lijkt een belangrijke rol te spelen en kan door van alles veroorzaakt worden. Een andere kat in het huishouden of in de buurt, een baby, een verhuizing, verbouwing of verandering van de kattenbak of kattenbakvulling.
Naast de idiopatische cystitis kunnen er uiteraard ook defecten in de beschermende slijmlaag ontstaan door de aanwezigheid van blaasgruis of blaasstenen. De slijmlaag kan ook op sommige plekken dunner zijn door een aangeboren afwijking of een tumor.
Allereerst is het belangrijk dat een kat altijd de beschikking heeft over voldoende drinkwater. Het kan heel goed helpen om de drinkwateropname te stimuleren door bijvoorbeeld extra water aan het voer toe te voegen of een drinkfonteintje aan te schaffen. Daarnaast is het belangrijk om de stress in een huishouden zoveel mogelijk te beperken. Bij meerdere katten in een huishouden is het belangrijk om meerdere kattenbakken te plaatsen en verschillende mogelijkheden te creëren waar een kat zijn of haar rust kan vinden.
Naar de dierenarts
Wanneer een kat klachten heeft zoals vaak kleine beetjes plassen, bloed bij de urine, persen of miauwen tijdens het plassen, is het belangrijk dat de dierenarts de kat goed onderzoekt. Een lichamelijk onderzoek is uiteraard erg belangrijk en natuurlijk een urineonderzoek. In sommige gevallen is het nodig om aanvullend onderzoek te doen.
Als een kat niet meer kan plassen of wanneer daar twijfel over bestaat is dit altijd een spoedgeval! Wanneer de uitgang van de blaas verstopt zit, raakt de blaas overvol en kan zelfs knappen. Op het moment dat een verstopte kat bij een dierenarts aankomt, is het even niet belangrijk welke oorzaak eraan vooraf is gegaan. Het allerbelangrijkste is het opheffen van de verstopping en het behandelen van de gevolgen van deze verstopping. Op een later tijdstip is uiteraard ook aanvullend onderzoek noodzakelijk om problemen in de toekomst te kunnen voorkomen.
Tegenwoordig zijn er heel veel mogelijkheden om onderzoek te verrichten. Naast bloed-, echo- en röntgenonderzoek kan er ook met een scoop in de blaas worden gekeken. Een scoop is een kleine camera waarmee blaasstenen, blaasgruis, tumoren, vergroeiingen en vormveranderingen in beeld gebracht kunnen worden. Doordat de camera het beeld sterk vergroot kan de blaaswand en de conditie daarvan goed worden beoordeeld.
Wanneer duidelijk is geworden welk probleem de klachten heeft veroorzaakt wordt de juiste behandeling ingesteld. Deze kan dus variëren van het aanpassen van de omgeving om stress te voorkomen, verandering van het dieet om gruis op te lossen, het geven van medicijnen (pijnstillers, antibiotica en blaasontspanners) om de ontsteking te lijf te gaan of zelfs een operatie om een blaassteen te verwijderen.
Naast het gebruik van een camera om in de blaas te kijken, kan deze camera ook worden gebruikt om een blaassteen uit de blaas te verwijderen. Wanneer de camera in de buik wordt gebruikt spreken we van een laparoscopie of kijkoperatie. Door gebruik te maken van een camera zijn de wonden die gemaakt moeten worden kleiner en is de operatie minder pijnlijk en ingrijpend.
Gedragsprobleem
Wanneer een kat last heeft van plasproblemen is het belangrijk om het dier na te laten kijken door een dierenarts. Ten eerste is de aanwezigheid van een blaasontsteking erg pijnlijk en vervelend en ten tweede is een aanvullend onderzoek in veel gevallen noodzakelijk. Mochten er geen aanwijzingen zijn voor een blaasontsteking dan kan er sprake zijn van een gedragsprobleem. Als een kat naast de bak plast vanwege gedragsproblemen is het belangrijk om dit zo snel mogelijk op te lossen, aangezien het kan uitgroeien tot een vervelende eigenschap die soms erg moeilijk onder controle te krijgen is. Handige tips over het voorkomen van stress bij de kat zijn te vinden op www.indoorcat.org en meer informatie over plasproblemen bij de kat is te vinden op www.gezelschapsdierenkliniek.nl.
Van “hij” naar “zij”
Sommige katers hebben een erg nauwe plasbuis, bijvoorbeeld omdat deze beschadigd is geweest en er veel littekenweefsel is achtergebleven. Deze dieren hebben veel pijn bij het plassen en raken snel verstopt. De enige echte oplossing voor katers met dit probleem is een penisamputatie zodat verstoppingen daarna zijn uitgesloten. Soms zijn er dus twee operaties nodig om de kat uit de problemen te helpen. Een blaas- en een penisoperatie die gelukkig gecombineerd kunnen worden uitgevoerd.