De geurige wereld van de kat
Door: dr.Nienke Endenburg
Wij mensen zien de wereld op een bepaalde manier. We zijn voor een groot
deel verbaal ingesteld. Wij praten met elkaar om bepaalde afspraken te maken
en met elkaar te leven. Maar hoe zit dit nu eigenlijk bij katten? Katten
beleven de wereld op een hele andere manier dan wij mensen en als we ons
hierin onvoldoende verdiepen kunnen er misverstanden onstaan.
Katten die in de natuur met elkaar leven, kunnen een ingewikkelde
sociale structuur hebben. Bij katten is het niet zo dat er een kat altijd
overal dominant is. Dat kan per ruimte en per tijdseenheid wisselen. Ook bij
ons in huis is het gebruik van ruimten aan strikte regels gebonden. In deze
ruimte ben ik op dit moment de baas, en vanmiddag ben jij hier de baas. Om
hierover te kunnen communiceren zijn o.a. geuren heel belangrijk. Ze maken
d.m.v. onder andere geuren afspraken over het gebruik van ruimtes. Hierdoor
wordt de kans op conflicten een stuk kleiner. U denkt dat u een huis heeft.
Maar katten ervaren uw huis als hun territorium en dit wordt gemarkeerd
d.m.v. geuren. Ze doen dit o.a. door te sproeien. Als ongecastreerde katers
dit doen dan ruikt dat zodanig dat wij mensen het ruiken. Maar ook poezen
kunnen sproeien, maar doen dat meestel minder frequent en de geur van poezen
is minder penetrant, wat niet wil zeggen dat een sproeiende poes minder
vervelend is. Sproeien is dus een heel natuurlijk gedrag. Maar katten zetten
op heel veel andere manieren hun geuren af, alleen ruiken wij mensen dat dan
meestal niet.
Katten “kijken” op een heel andere manier naar de wereld dan mensen. Dat
komt o.a. omdat een aantal zintuigen beter ontwikkeld is dan bij de mens. Ze
ruiken 8 tot 10 zo goed dan de mens. Dat katten goed kunnen ruiken is ook
erg belangrijk omdat hun communicatie voor een groot gedeelte via geuren
gaat. Ze hebben op verschillende plaatsen geurklieren waarmee ze feromonen
(geurstoffen) kunnen afgeven. Katten kunnen hieruit afleiden van welk
geslacht de kat is die de geurstof daar heeft afgezet, of dat individu krols
is, op welk tijdstip dat individu daar geweest is, etc.
Er zitten geurklieren (zie tekening) bij de mondhoeken, bij de oren en
waar de rug in de staart overgaat. Als katten ons kopjes geven als we weer
thuis komen van het boodschappen doen, dan denken wij mensen dat ze dat doen
omdat ze ons aardig vinden en blij zijn dat we weer thuis zijn. In
werkelijkheid doen katten dat zodat we weer naar hun territorium ruiken en
niet meer naar de supermarkt.
Behalve op de plaatsen die in de tekening zijn aangegeven hebben katten
ook geurklieren bij de voetzooltjes. Als katten krabben aan een krabpaal of
boom doen ze dat om hun geur af te geven en in tweede instantie om hun
nagels te scherpen.
Katten zijn erg aan hun territorium gehecht en alle luchtjes die vreemd
zijn ervaren zij als een verstoring van hun zekerheid. En daarom is het
belangrijk dat alles weer zo snel mogelijk naar hun territorium gaat ruiken.
Katten zijn zeer stress gevoelig en ieder vreemd luchtje maakt dat de stress
toeneemt. Afhankelijk van het ras en individu kunnen vreemde luchtjes,
bijvoorbeeld als de schilder in huis komt, tot problemen leiden.
Omdat wij mensen slecht kunnen ruiken en op een hele andere manier met
elkaar communiceren is het voor ons soms moeilijk te snappen hoe katten de
wereld ervaren. Maar krabben en sproeien hoe hinderlijk het ook kan zijn,
zijn natuurlijke gedragingen. De vraag is alleen hoe wij als mensen daar mee
omgaan.