De geschiedenis van cinnamon en fawn
Klaas van der Wijk, keurmeester, kattenkenner en auteur van vele publicaties over raskatten, schreef onderstaand artikel over de ontstaansgeschiedenis van de nieuwe kleuren cinnamon en fawn bij raskatten.
Begin jaren zestig importeerde Maria Falkena (Cattery van Mariëndaal) uit Engeland de eerste rode Abessijnen, de kater Tranby Red Sothis (Tutankhamen's broer) en de poes Tranby Red Delilah. Ze vertelde me eens, dat toen ze haar 'rode' Abessijn naast haar rode huiskater op de keukentafel zag zitten, het haar opviel dat die twee rode kleuren erg verschillend waren. Ook was het haar opgevallen, dat wanneer een wildkleur Abessijn met een rode Abessijn kruiste er wildkleur en rode poesjes werden geboren maar nooit tortie poesjes. Eigenlijk vond ze de kleur van haar rode Abessijn meer bruin dan rood. Toen ze de fokster over dit onderwerp een brief schreef kreeg ze als antwoord: "They look red, so they are red". Het geheel intrigeerde haar echter zo, dat ze op een gegeven moment een van haar Abessijnen liet dekken door de uit Engeland geïmporteerde Oosters Korthaar Havana kater Crossways Heritor. Crossways Heritor was een van de eerste havana' s in Nederland en was geïmporteerd door Go de Haas uit Rhenen. Uit de combinatie havana Crossways Heritor x Iris van Mariëndaal (dochter van Tranby Red Sothis) werden drie getickte kittens geboren met streeptekening op kop en staart en ringen op de pootjes. Een daarvan, de mooiste, was Choco Prince. Hij is geboren in 1966 en had een chocolate ticking. De verrassing kwam toen ze Choco Prince x Mimi van Mariëndaal, black ticked tabby, ook een kind van Tranby Red Sothis x Sylvi M. Callas (tortie agoeti poes) met elkaar kruiste. Ze kreeg toen licht bruin getickte kittens (de naam cinnamon bestond nog niet) met een lichte ondervachtkleur, die ze heel treffend 'kaneelbeschuitjes' noemde. Een daarvan was het poesje Choco Satin van Mariëndaal. Op die manier leverde Maria voor zichzelf het bewijs dat havana bruin en de 'rode' kleur van de Abessijn verwante kleuren waren. Een andere lijn ontstond uit een schildpas zusje van Mimi. Zij heette Hortensia van Mariëndaal. Zij werd gedekt door de 'rode' Abessijnse kater Marques van Mariëndaal. Een kitten uit deze combinatie heette Monkitty. Uit de combinatie Monkitty x Polaris lila liekki, een beroemde uit Finland geïmporteerde lilac point Siamese kater, kwam een chocolate spotted kater genaamd Choco Spot voort. Toen Maria in 1968 Choco Satin kruiste met de kater Choco Spot, verwachtte ze een nestje spotted katjes maar het resultaat was anders. Er werden twee havana poesjes (Josefine en Pinar) en een cinnamon gevlekt katertje (Spotty Go Go) geboren. Deze drie dieren komen op vele havana- en cinnamon Nederlandse stambomen voor. Helaas waren er destijds nauwelijks mensen geïnteresseerd in deze nieuwe kleur lichtbruin zodat deze katten opgingen in haar gewone havana lijnen. Later bleek dat gelukkig heel veel van haar havanna's en siamezen deze cinnamon factor nog dragen.
Omstreeks diezelfde tijd kruiste Pam Evely van Cattery Kernow, die Abessijnen, Siamezen en samen met Moris Sklader Burmezen fokte, haar seal point Siamese poes Annelida Fair Maid met de 'rode' Abessijnse kater Tranby Red Tutankhamon. Hieruit kwamen de chocolate ticked tabby kater Kernow Gerza en de poes Kernow Koptos, een black ticked tabby. Deze kittens gingen naar Maureen Silson van de Southview Cattery. Broer en zus werden aan elkaar gepaard en uit deze combinatie werd in 1971 een effen gekleurd poesje geboren, dat Southview Pavane werd genoemd. Ze was heel licht bruin van kleur en men dacht aanvankelijk met een heel lichte havana van doen te hebben. Ze werd als havana geregistreerd maar bleek géén havana, maar een heel nieuwe kleur, afkomstig van de 'rode' Abessijn te zijn. Als je de staartpunt van de 'rode' Abessijn naast de vachtkleur van Pavana hield, zag je dat het een en dezelfde kleur was. Een nieuwe kleur in de kattenwereld was gedefinieerd en men noemde deze kleur bij de Oosterse kortharen cinnamon, omdat de kleur op uitgestrooid kaneel leek. De Abessijnenfokkers noemden deze kleur nu sorrel in plaats van rood, dat immers een onjuiste benaming was gebleken. Sorrel betekent roodbruin en is afkomstig uit de paardenwereld. Daar gebruikt men deze term voor een voskleurig paard. Sorrel is ook een betere benaming dan, 'kaneel' want die kleur is meer sprankelend dan kaneel. Voor de verdunning (cinnamon en blauw) werd de benaming fawn gekozen. Fawn betekent in het Engels geelbruin, de kleur van een jong hert. De GCCF geeft als omschrijving: 'warm glossy mushroom'. Deze omschrijving zet fokkers op een verkeerd spoor want de goede fawn is beige-grijs met een gelige tint. Soms is het verschil tussen een lilac en een fawn nauwelijks zichtbaar en dat kan tot vele discussies leiden!
Naar Nederland kwam later ook een Oosters Korthaar havana afstammeling van Pavane, Siavana Charlie Brown en toen de eigenaar zijn havana poes Perizade of Vivacity (ook een afstammeling van de experimentele lijn van Maria Falkena) liet dekken, zaten er havana en cinnamon kittens in hun nest!
Toen Maria daarvan hoorde was ze meteen geïnteresseerd en begon andere poezen te laten dekken door Charlie Brown en door zijn cinnamon zoon Catty Castle's Singha Mas. Helaas bleek later dat Charlie Brown en Singha Mas ook recessief wit droegen en er moesten kruisingen van Oosters Korthaar havana of cinnamon x Siamees gedaan worden om daaruit witvrije Oosterse kortharen aan te houden om verder te fokken met cinnamon zonder recessief wit. Het recessieve wit was in het verleden opzettelijk in een Siamezenlijn ingefokt, omdat men dacht,dat het de lichaamskleur van de siamezen lichter zou maken
In 1978 had mevrouw Stibbe (Cattery van Mont Eijck) een moeder/zoon combinatie van afstammelingen van de sorrel Abessijnen van Falkena. Beide ouderdieren waren havana's. Het nestje bestond uit een chocolate point Siameesje, een havana katertje en twee heel lichtbruine katertjes. De fokster noemde deze beide diertjes 'blonde havana's'. Een heel goed gekozen naam. Uit de geboorte van deze twee cinnamon katertjes blijkt weer eens, dat een recessieve factor generaties lang verborgen kan blijven, om plotseling als verrassing te voorschijn te komen als de juiste dieren aan elkaar worden gepaard. Maria Falkena zette zich enorm in voor de cinnamonfok en in 1982 had ze zoveel lijnen en zo veel dieren, dat er een erkenningshow werd georganiseerd door de N.K.F.V. in Den Haag. Ineke Zegers en ik bekeken samen de stambomen en keurden de katten en bevonden alles in orde, zodat de kleur kon worden erkend in de Oosterse korthaar (en langhaar) en in de Siamees.
In de daarop volgende jaren werden de nieuwe kleuren in zowel de oosterse katten als in de Siamezen heel populair. Ook de Burmezen fokkers raakten gefascineerd van deze kleuren en na enige mislukte pogingen om de cinnamon en fawn kleur in de Burmees in te fokken, lukte het om cinnamon en fawn Burmezen te fokken.
In 1994 verwierf Dick Eindhoven de blauwe korthaar kater Australian Keepsake van mevrouw Broers. Hij was geboren uit een blauwe Perzische kater en een cinnamon-tortie korthaar variant poes. Uit deze kater zou cinnamon gefokt kunnen worden! Keepsake dekte een mooie zwarte Britse poes Jispy en uit deze combinatie kwam een heel mooi chocolate katertje Honey Bey of Olly's Nest voort.
Honey Bey bleek een voltreffer te zijn. Hij droeg de cinnamonfactor, was een mooie Brit die het op tentoonstellingen heel goed deed en hij zorgde voor nakomelingen. In 1998 werd de eerste cinnamon Brit in de Olly's Nest cattery geboren: de kater Very Cinny of Olly' s Nest. Nu was de toekomst van de cinnamon en fawn Brit al redelijk veilig gesteld.
Op een heel andere manier ontstond een tweede basislijn voor de cinnamon Brit. Mevrouw Kuipers van de Diaspora cattery gaf een blauw Brits poesje met chocolate factor, voortgekomen uit de experimentele lijn om lilac en chocolate Britten te fokken, als uitzetpoes aan mevrouw de Klashorst. Toen de sorrel Somalikater Cybele's Sandokan per ongeluk deze poes dekte en er een chocolate ticked poesje van nogal bol type uit voortkwam verhuisde dat kitten naar de Diaspora Cattery. De poes heette Spora. En ook Spora werd ingezet in de Brittenfok. Toen afstammelingen van Spora gekruist werden met de Australian lijn afstammelingen ontstonden cinnamon en fawn kittens.
Op dit moment (2006) zijn er al vele cinnamon en fawn Britten aanwezig. Genoeg om binnenkort een erkenningstentoonstelling te houden. Maar daarmee is het niet afgelopen. Laten de fokkers toch vooral voor de warme cinnamonkleur en de juiste fawnkleur kiezen. In Engeland heb ik cinnamon Britten gezien die veel te koud van kleur waren en fawn Britten die ik niet op de eerste blik als fawn kon herkennen. Een nieuwe kleur realiseren is stap één, die nieuwe kleur handhaven en verbeteren is stap twee. Daarom een goedgemeende raad: om goede en blijvende resultaten te krijgen, is samenwerking van levensbelang. En wees vooral niet bang om topbritten van een andere kleur in te schakelen om type en vacht te verbeteren. Sla gerust eens een generatie cinnamon over om in de volgende generatie mooiere cinnamons en fawns te kunnen fokken. De handen ineenslaan en elkaar de beste kittens toespelen, is het beste advies dat ik de fokkers kan geven. Samen bereik je het beste resultaat!