Een nare ziekte

 

Door Paola Weijer

 

Deze keer wil ik het over een zeer ernstige aandoening hebben, namelijk FIP, Feline Infectieuze Peritonitis. Letterlijk betekent dit Besmettelijke Buikvliesontsteking bij Katten, het heeft echter ook andere verschijningsvormen dan de buikvliesontsteking.

 

Ontstaan van de ziekte

FIP is een aandoening bij katten, veroorzaakt door een corona virus. De aandoening komt zowel bij de huiskat als bij de wilde kat voor. De besmetting met het virus vindt meestal via de neus en/of de mond plaats. De eerste vermenigvuldiging van het virus vindt plaats in de keelholte, de luchtwegen of in de cellen van de darmen.

 

Na de vermenigvuldiging wordt het virus via de bloedbaan door het lichaam verspreid.

Het afweersysteem van de kat reageert op de aanwezigheid van het virus door antilichamen tegen het virus te maken. Deze antilichamen hechten zich aan het virus met de bedoeling deze te doden. Vaak vindt dit plaats in de wanden van kleine bloedvaten. Het gevolg van de antilichaamvirus reactie is dat de bloedvaatjes ook beschadigd raken en er bloedinkjes optreden. Dit heeft weer tot gevolg dat er bloedstolsels en ontstekingsreacties ter plaatse ontstaan. Dit verval van weefsel, ontstekingen, bloedinkjes en bloedstolsels zijn erg typerend voor FIP.

 

FIP ontstaat het meeste bij katten in de leeftijd van 6-24 maanden.

Katten die het feline leukaemie virus hebben, hebben een hogere kans op de ontwikkeling van FIP. Ook stress vergroot de kans op het ontstaan van FIP. Vaak ontwikkelt FIP zich enkele weken na het doormaken van een voor de kat stressvolle periode, dat kan zelfs de intrede van een nieuwe kat in een cattery zijn, een zeer zwaar onweer of een te druk bezoek aan een kattenshow.

 

Er is ook een vermoeden dat FIP te maken kan hebben met baarmoederontstekingen, foetale resorptie, abortus en het vroegtijdig overlijden van kittens. Er is echter tot op heden nog geen sluitend bewijs gevonden.

 

FIP komt het meeste voor bij de siamees, de burmees en de pers - bij de wilde katten wordt met name de cheetah het vaakst getroffen.

 

Verspreiding van het virus

14-15 dagen na de infectie worden in de ontlasting, speeksel en neusuitvloeiing virussen uitgescheiden. Deze virussen kunnen direct en indirect weer andere katten infecteren.

De tijdsduur van besmetting tot ziek worden varieert van twee weken tot vele maanden.

 

Uitingsvormen van FIP

Er bestaan twee vormen van FIP:

-	de droge vorm (ook wel de granulomateuze vorm genoemd)
-	de natte vorm

 

De droge vorm

De klinische symptomen van de droge vorm zijn vaak niet erg duidelijk. De ontstekingsprocessen vormen diktes die granulomateuze ontstekingen worden genoemd. Deze granulomen veroorzaken niet zoveel symptomen. Als ze door hun afmetingen en/of locaties problemen gaan geven komen er natuurlijk wel symptomen voor.

 

De kat heeft bij deze vorm bijna continu koorts.

De droge vorm van FIP veroorzaakt vaak afwijkingen van het zenuwstelsel en van de ogen. Dit wordt ook wel eens de derde uitingsvorm van FIP genoemd, maar is een onderdeel van de droge vorm.

 

Afwijkingen aan het zenuwstelsel kunnen zijn:

-	uitval van spierspanning
-	aanvallen/epilepsie
-	gedragsveranderingen
-	evenwichtsproblemen
-	urine-incontinentie

 

De volgende oogproblemen komen voor:

-	bloeding in het oog
-	ontsteking van de voorste oogkamer
-	ontsteking van de iris

 

De natte vorm

Doordat de bloedvaten meer doorlaatbaar worden bij FIP ten gevolge van de ontstekingen kunnen deze bloedvaten gaan lekken. Dit leidt tot vloeistofophopingen in lichaamsholtes. Vaak staat er vrij vocht in de buikholte of borstholte, zelfs het hartzakje kan gevuld zijn met vloeistof. Rond de nieren vindt er onder het kapsel ook vaak een vloeistofophoping plaats waardoor de nieren te groot of onregelmatig van vorm worden.

 

Afhankelijk van de hoeveelheid vloeistof zijn er meer of minder symptomen te vinden. Uitbreiding van het ontstekingsproces naar andere organen kunnen ook tekenen van orgaanziektes geven.

 

Symptomen die vaak optreden zijn:

-	verminderde eetlust, zelfs niets meer willen eten
-	gewichtsverlies
-	lusteloosheid
-	uitdroging
-	koorts waarbij de lichaamstemperatuur dramatisch kan fluctueren (in tegenstelling tot de droge vorm waar de temperatuur constant verhoogd is)

 

De diagnose

FIP is een moeilijk te diagnosticeren virusinfectie. Het virus is zeer nauw verwant aan het feline enteric corona virus (FeCV), een virus dat darmstoornissen veroorzaakt, maar verder goed te genezen is. Deze twee virussen lijken zo op elkaar dat in een test niet te onderscheiden is met welk van de twee virussen men te maken heeft.

Ze lijken zelfs zo op elkaar dat er theorieën bestaan dat door genetische veranderingen een FeCV virus kan veranderen in het FIP virus.

 

De enige betrouwbare diagnose-stelling van FIP bij de natte vorm is als er geel dradentrekkend vocht via punctie uit de buik/borst holte gehaald kan worden. De vloeistof bevat veel eiwit en fibrine.

Katten die ziek zijn zonder koorts te hebben of hebben gehad hebben meestal geen FIP.

 

Via pathologisch onderzoek van biopten kan de diagnose vaak gesteld worden, maar aanwezige granulomateuze processen hoeven niet perse door FIP veroorzaakt te zijn. Op verzoek van de eigenaar kan na het overlijden van het dier sectie worden verricht waar vaak aangetoond kan worden dat het dier FIP gehad heeft.

 

De symptomen in combinatie met bloedonderzoek of radiologisch onderzoek doen vaak wel het vermoeden rijzen dat er sprake is van FIP, maar ook dan is een sluitend bewijs niet te leveren.

 

Therapie

De prognose van FIP is slecht tot zeer slecht. Als er tot behandeling wordt overgegaan bestaat deze behandeling vaak uit symptoombestrijding:

-	wegzuigen van vloeistof
-	verwijderen van granulomen
-	geven van prednison om de ontstekingsreacties zoveel mogelijk te beperken
-	geven van antibioticum
-	geven van vocht en voedsel

 

Vaak moet deze therapie maandenlang worden volgehouden, de kat kan er wel langer door blijven leven, maar genezen is in mijn ogen eigenlijk niet mogelijk.

 

Het klinkt hard, maar bij erg zieke katten is euthanasie helaas voor kat en baasje toch de enige optie.

 

Wat is er te doen tegen verspreiding van het FIP-virus?

Helaas is er weinig te doen. Als er een kat is geweest met FIP kunnen uitgescheiden virussen tot zeven weken in de omgeving overleven, wel is het virus met de normale schoonmaakmiddelen goed te vernietigen.

 

FIP is al met al een moeilijk te diagnosticeren en moeilijk tot niet te behandelen ziekte.

In het algemeen kunnen de volgende regels helpen in de strijd tegen het virus:

-	poog stress te vermijden, onder andere door overcrowding (teveel katten bij elkaar, red.) te voorkomen
-	wees voorzichtig met nieuwe katten en isoleer ze enkele weken zodat ziektes hopelijk tijdig worden onderkend
-	desinfecteer zo veel mogelijk de onderkomens van de katten